We willen het misschien niet horen, maar de hypotheekrenteaftrek is een belastingvoordeel dat steeds moeilijker te verdedigen valt. En met de verkiezingen van 29 oktober in het vooruitzicht ligt dit onderwerp opnieuw op tafel.
De stellingen zijn alweer ingenomen: links is voor afschaffing, rechts voor handhaving. Maar geen enkele specialist of econoom schaart zich achter de rechterflank. Deze verkapte banksubsidie is namelijk een belastingvoordeel dat direct leidt tot verdere prijsopdrijving op de woningmarkt. Iedere vorm van budgetverruiming voor kopers zorgt voor hogere biedingen. Dat zagen we bij de jubelton, de verruiming van de leencapaciteit, de vrijstelling van overdrachtsbelasting én dat geldt ook voor de hypotheekrenteaftrek.
Natuurlijk kan de regeling niet “out of the blue” naar nul. Gezinnen rekenen immers op deze teruggave. Maar een steviger afbouw dan we nu kennen zou wél ingevoerd kunnen worden. Niet om huizenprijzen te laten dalen, maar om ze minder hard te laten stijgen dan de lonen. Als dat lukt, houden we per saldo meer koopkracht over. Bovendien blijft er geld over dat we ergens anders voor kunnen inzetten, zoals een lagere loonbelasting.
Zoals zo vaak is de overheid te laat. Deze inperking had al moeten worden ingevoerd in de periode dat huizenprijzen én rente laag stonden. In plaats daarvan is gewacht tot de prijzen tot recordhoogte waren gestegen.
Overigens is de hypotheekrenteaftrek al flink beperkt. Je betaalt rente over de openstaande schuld, terwijl je het eigenwoningforfait over de volledige woningwaarde moet verrekenen. Bij veel overwaarde levert dat automatisch een lagere aftrek op. Daarnaast is het aftrektarief inmiddels gedaald tot 37,48%.
Toch valt er ook nog iets te zeggen vóór het behoud van de regeling.
Vooral in het lagere segment zijn woningen onbetaalbaar geworden. Logisch: de goedkopere huizen worden meestal gekocht door mensen met een relatief lager inkomen. Hoe meer je verdient, hoe meer je kunt lenen, hoe duurder je huis – en hoe groter de aftrek. Zo ontstaat een absurd scenario waarbij subsidie wordt gegeven aan mensen met een hoog inkomen. Een subsidie die ze niet nodig zouden hebben gehad als ze gewoon iets minder aan hetzelfde huis hadden uitgegeven.
In totaal geven we jaarlijks 11,2 miljard euro uit aan hypotheekrenteaftrek. En als je het mij vraagt, gaat deze 11,2 miljard euro niet naar jou als consument, maar vloeit het via jou rechtstreeks naar de banken.
